روغن، دارو و غذای کفش چرم است. پوست حیوانات، از الیاف میکروسکوپی و به هم پیوسته تشکیل شده است که تا زمانیکه حیوان زنده است، توسط روان کنندههای طبیعی دوباره پر میشود. با این حال، در طول فرایند دباغی چرم (که در آن پوست حیوانات به چرم تبدیل میشود)، این روغنهای طبیعی از بین میروند. پس الیاف، در گذر زمان مستعد خشک شدن میشوند. این امر، لزوم استفاده از روغنها و نرم کنندهها را روشن میسازد. اما چرا روغنها را به دارو تشبیه کردیم؟ علت آن اینست که دارو علاوه بر فوایدی که دارد، ممکن است عوارضی هم داشته باشد. پس لازم است، به اندازه معین و با احتیاط مصرف شود. روغنها هم میتوانند علاوه بر کمک به چرم، اثراتی را بر آن به جا بگذارند. در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که چه روغنی برای کفش چرم مناسب است و چگونه باید از آنها استفاده کرد.
لزوم نرم کردن و روغنکاری چرم
یکی از مهمترین مراحل نگهداری از کفش چرم طبیعی، نرم کردن آن است. همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردیم، چرم از پوست حیوانات ساخته میشود. مانند پوست ما ظریف است و به راحتی میتواند توسط بسیاری از عوامل خارجی و داخلی آسیب ببیند. بنابراین نیاز به مراقبت و محافظت مناسب دارد. با این حال، برخلاف پوست ما، چرم طبیعی یک ماده زنده نیست. بنابراین هیچ گونه تغذیه لازم برای قوی و سالم نگه داشتن آن را دریافت نمیکند. بدون وجود هیچ گونه ماده غذایی، مانند پوست خودمان، چرم به راحتی خشک و سفت میشود. حضور لکهها و خراشها، زوال کفش چرم را تسریع میکند. روغن با نفوذ و آبرسانی به الیاف، چرم را دوباره نرم کرده و آن را صافتر و انعطافپذیرتر میکند. همچنین میتواند ظاهر فیزیکی کفشهای چرم را جوان و نو کند. استفاده از این روغنها، به مقاومت بیشتر چرم، در برابر عناصر آسیبرسان کمک میکنند و سبب ماندگاری طولانی این محصولات میشود و شما میتوانید کفشهای چرمی با ظاهر و طراوت روز اول داشته باشید.
روغن زیتون
معروفترین روغن برای جلای کفشهای چرم، روغن زیتون است. اگر در لحظه تمیز کردن کفشهای چرم، روغن دیگری در اختیار ندارید، استفاده از روغن زیتون گزینه خوبی است. این نرمکننده، به بازیابی رنگ اصلی و ترمیم خراشهای کوچک روی انواع کالاهای چرمی کمک میکند. اما فواید کوتاه مدتی دارد. پس فقط میتواند یک راه حل سریع و موقت باشد نه انتخاب اصلی. اگر از روغن زیتون به طور مکرر استفاده کنید، چرم را لکهدار میکند و اگر چرم رنگ روشنی داشته باشد به مرور زمان آن را تیره میکند. همینطور میتواند روند خشک شدن طبیعی چرم را تسریع کند. اگر روغن زیتون اضافی روی چکمههای چرمی پاک نشود، به چرم نفوذ کرده و به آن آسیب میرساند. قبل از مصرف و قرار دادن روغن زیتون روی کفش، هر نوع کثیفی را از روی کفش چرم پاک کنید، اگر پاک کردن لکهها و آلودگیها، به درستی انجام نشود، بیشتر نمایان میشوند. یکی دیگر از مشکلات مصرف آن، این است که اگر روغن زیتون به مقدار زیاد استفاده شود، میتواند بوی خاصی به جا بگذارد. وجود این بو، حشرات را جذب میکند که یک عیب بسیار جدی است.
روغن نارگیل
روغن نارگیل، عصاره ای از مهره نخل نارگیل است. روغن نارگیل حاوی سطوح بالایی از چربیهای اشباع شده و ضد حساسیت است و یک لایه نازک ضد آب روی چرم ایجاد میکند. پس برای حالت دادن به چرم، در شرایط خاص مناسب است. این دلایل باعث شده تا افراد بسیاری روغن نارگیل را جایگزین مناسبی برای سایر روغنها تصور کنند و آن را به دیگران توصیه کنند. اما متاسفانه استفاده از این روغن هم خالی از اشکال نیست. یکی از مشکلاتی که برای استفاده از این روغن ذکر شده این است که در دمای پایین جامد میشود و برای افرادی که در مناطق سردسیر زندگی میکنند، مناسب نیست. زیرا خیلی سریع یخ میزند و رنگ و لکههای سفیدی روی کفش ایجاد میکند. پس لازم است درست، بعد از اینکه روغن نارگیل را روی کفشهای چرمی خود زدید، آن را در نزدیکی منبع گرمایش قرار دهید. گرما اجازه نمیدهد روغن نارگیل یخ بزند. بنابراین از سفید شدن کفشهای چرمی نجات خواهید یافت. فقط فراموش نکنید که بعد از آن، روغن را با محلول آب صابون بشویید. همچنین روغن نارگیل کمی چسبناک است پس در استفاده از آن احتیاط کنید.
روغن بادام
روغن بادام دارای سطح بالایی از اسید لینولئیک است. این ماده، در روغن بادام میتواند به لطافت، نرمی و براق شدن چرم کمک کند و در عین حال از خشک شدن سریع آن جلوگیری نماید. این بدان معناست که شما از مزایای استفاده از محصولی برخوردار خواهید بود که نه تنها از سرمایه شما محافظت میکند بلکه به حفظ ظاهر زیبای آن نیز کمک میکند. جذب عالی ،یکی دیگر از مزایای استفاده از روغن بادام بر روی کفش چرم است. این ویژگی از آن جهت مهم است که لایه چسبناک و لکه روی چرم ایجاد نمیکند. دلیل جذب خوب روغن بادام به چرم، بافت سبک و غیر چرب آن است. خواص طبیعی روغن بادام، به آن اجازه میدهد تا به عمق چرم نفوذ کند و ماندگاری طولانی و یکنواختی به آن میبخشد و همچنین از آسیبهای احتمالی دیگر مانند خشک شدن، ترک خوردن یا پوسته شدن جلوگیری میکند. این ویژگی باعث شده که منافذ چرم با استفاده از این روغن مسدود نشود و چرم خاصیت تنفس پذیری خود را حفظ کند. میزان آسیبپذیری چرم در برابر نور خورشید، امری واضح است. نور خورشید باعث تغییر رنگ و خشک شدن چرم میشود. پس باید از یک محافظ برای حفظ کفشهای چرمی استفاده شود. این وظیفه خطیر را روغن بادام به خوبی بر عهده میگیرد. روغن بادام ،با ایجاد یک لایه محافظ، کفشهای چرم را در برابر اشعه فرابنفش خورشید و نفوذ آب حفظ میکند و جلوی صدمه به آن را میگیرد. با وجود تمام این مزایا، باید گفت که روغن بادام، چنانچه به مدت طولانی در مقابل هوا قرار بگیرد، فاسد میشود. علت افتادن این اتفاق در درجه اول، دمای ذوب نسبتا پایین آن است. این نقطه ذوب پایین، آن را در معرض اکسیداسیون قرار میدهد که در نهایت منجر به فساد کالاهای چرمی شما میگردد. پس لازم است به طور مکرر از آن استفاده نکنید.
روغن راسو
حتما وقتی اسم آن به گوشتان میخورد، به یاد بوی نامطبوع راسو میافتید، که همیشه در فیلمها و انیمیشنها دیدهاید. این بو، یکی از معایب این روغن است. اما نمیتوان از مزایای آن چشم پوشی کرد. روغن راسو از دیرباز مورد توجه بومیان آمریکای شمالی قرار گرفت و در واقع آنها بودند که خاصیت نرمکنندگی این روغن را برای پوست حیوانات و چرم حیوانی کشف کردند. روغن راسو به راحتی در چرم نفوذ کرده و الیاف آن را پر میکند. این روغن، در از بین بردن خراشهای سطحی به خوبی عمل میکند. روغن راسو میتواند چرم را به طور موقت ضد آب کند. استفاده از این روغن روی کفشهای جیر توصیه نمیشود. گفته شده که روغن راسو بر دیگر روغنها ارجحیت دارد.
روغن حیوانی
این روغن،از ساق و پای گاو تهیه میشود و در عرف به روغن حیوانی معروف است. یک نرمکننده طبیعی است که قسمتهای چرمی کفشها را نرم و انعطافپذیر میکند. مقاومت چرم در برابر آب را افزایش میدهد و یک گزینه عالی برای استفاده در تولید کفش یا چکمه است.بوی نامطبوعی به جا نمیگذارد و به راحتی در دسترس است. اما دلایلی وجود دارد که مانع استفاده طولانی مدت و مکرر این روغن میشود. این روغن ،خاصیت اسیدی دارد و به تدریج دوختهای نخی روی کالاهای چرمی شما را ضعیف کرده و از بین میبرد. با این حال، میتوان با استفاده کم از روغن، از این امر جلوگیری کرد. یکی دیگر از معایب آن، اینست که در دراز مدت، مستعد اکسید شدن است و باعث ترک خوردن و خراب شدن چرم می شود. اگر قصد دارید که از این روغن، برای نرم کردن کفش چرم خود استفاده کنید، پیشنهاد میکنیم که آن را روی چرم با رنگ روشن قرار ندهید زیرا ممکن است چرم را تیره کند.
لانولین
این ماده، از پشم بریده شده گوسفند به دست میآید و دارای بافتی چرم و موم مانند است. این ماده، میتواند کفشهای چرم را نرم کرده و از خشک شدن آن جلوگیری کند. دارای خواص ضد آب،ضد قارچ و ضد باکتری است.البته اگر با آب مخلوط نشده باشد زیرا وجود آب در لانولین باعث رشد میکروب میشود.لانولین در حفظ رطوبت چرم، به قدری موثر بوده که امروزه در کرمهای پوست انسان و بالم لب نیز از آن استفاده میشود.
نحوه نرم کردن چرم با روغنها
قبل از نرم کردن کفش با روغنها، کفشها را از گردو غبار و آلودگی پاک کنید و اجازه دهید چرم خشک شود. یک نقطه کوچک را با نرمکننده تست کنید. برای اطمینان از اینکه ماده حالت دهندهای که انتخاب کردهاید باعث تغییر رنگ چرم شما نمیشود، مقدار کمی از آن را با استفاده از یک پارچه تمیز روی کفش بمالید و اجازه دهید یک ساعت بماند. بیشتر چرمها، در این مرحله به دلیل فرآیند مرطوب کنندگی تیرهتر به نظر میرسند. اما اگر لکه به شدت تیرهتر و نامطلوبتر به نظر میرسد، یک نرمکننده چرمی متفاوت را برای این مورد خاص امتحان کنید. مقداری از نرمکننده چرم تعیین شده را روی یک پارچه نرم یا یک پارچه میکروفیبر بمالید. پارچه را با حرکات دایرهای روی چرم حرکت دهید. تمام سطح چرم را بپوشانید تا از توزیع یکنواخت نرمکننده اطمینان حاصل کنید. پس از آن اجازه دهید چرم، یک شب بماند و خشک شود. روز بعد با یک پارچه تمیز و خشک بقایای روغن روی کفش را پاک کنید.